Kawa ziarnista arabica Mount Hagen

Kawa arabica – roślina

Kawa Arabica pozyskiwana jest jako owoc z rośliny o nazwie Coffea arabica, czyli kawa arabska. Jest to gatunek roślin z rodziny marzanowatych, znany też pod nazwą kawowego krzewu lub kawowego drzewa. Oryginalnie, pochodzi z Etiopii i Mozambiku. Krzew dorasta do 5 metrów wysokości. Ma skórzaste, zimozielone liście i nieduże pachnące kwiaty. Jego owoce są ciemnoczerwone, okrągłe. Najczęściej, kawę arabską uprawia się w strefie międzyzwrotnikowej, gdzie roślina kwitnie i owocuje prawie przez cały rok. Warto wspomnieć, że ziarna kawowca pozyskuje się poprzez poddanie owoców fermentacji. Pestki po usunięciu owocni i po wysuszeniu mają kolor szarozielony. Ich palenie ma miejsce przed sprzedażą.

Skąd nazwa kawa arabica?

Arabica to człon nazwy rośliny, z której pozyskuje się ziarna na kawę arabikę. Jednak dlaczego kawę nazwano właśnie w taki sposób? Kupcy arabscy sprowadzili kawę z Etiopii do Jemenu w XIII albo XIV wieku. Stamtąd ziarna rozprzestrzeniły się dalej na cały bliski wschód. Pierwsze kawiarnie powstały w Europie dopiero około XVII wieku. Chociaż to nie Arabowie odkryli kawę, ich zasługa w sprowadzeniu ziaren była na tyle wielka, że ziarna kawy nazwano na ich cześć Coffea arabica.

Kawa arabica – odmiany

Istnieje wiele odmian kawy Arabiki, podobnie jak ma to miejsce w przypadku odmian jabłek czy innych owoców. Chociaż trudno jest opisać je wszystkie, to warto poznać kilka najważniejszych rodzajów, w tym zwłaszcza pierwotną odmianę Arabiki – Typica. Typica jest bazą, z której powstało potem wiele odmian kawy. Jest ona uprawiana w wielu częściach świata. Oferuje wysoką jakość ziaren, ale niewielkie plony. Druga popularna odmiana arabiki to Bourbon. Ten gatunek daje nieco większe zbiory, ale nadal nie jest tak wydajny jak ma to miejsce w przypadku innych odmian. Sam Bourbon również ma swoje pododmiany, na przykład Red Bourbon (czerwony) czy Yellow Bourbon (żółty). Wszystkich odmian arabiki jest ponad 140, a wśród nich także hybrydy. Naturalną krzyżówką odmiany Typica i Bourbon jest między innymi Mundo Novo.

Dlaczego kawa arabica w ziarnach?

Kawa arabica stanowi około 70% upraw całego świata. Jest ona uznawana za kawę najwyższej jakości. Arabikę docenia się za delikatny, słodkawy smak i bogactwo aromatu. Wiele mówi się również o tym, że kawę tego typu warto kupować w ziarnach, a nie w postaci już zmielonej. Dlaczego? Istnieje kilka powodów, ale najważniejszy z nich dotyczy walorów smakowych i aromatycznych. Kawa mielona tuż przed zaparzeniem jest bardziej wyrazista i aromatyczna niż kawa zmielona wiele miesięcy wcześniej, pomimo hermetycznego opakowania. Poza tym, kawa ziarnista świeżo zmielona jest zdrowsza, ma silniejsze właściwości pobudzające i uwalnia więcej wartości odżywczych podczas parzenia. Można również łatwiej ocenić jej jakość na podstawie samego wyglądu.

Kawa arabica czy robusta?

Arabika i robusta różnią się wyglądem ziaren i sposobem uprawy. Dla kawosza ważniejsze będą jednak inne różnice między tymi odmianami – dotyczące smaku i zawartości kofeiny. Dobrej jakości arabica ma słodki delikatny smak, będący mieszanką nut kwiatowych, owocowych, orzechowych i czekoladowych. Tymczasem robusta znana jest z bardziej gorzkiego, ciężkiego smaku, który długo pozostaje na języku. Różnice te wynikają ze składu chemicznego ziaren. Arabika zawiera bowiem więcej lipidów i naturalnych cukrów, a robusta więcej kofeiny, co nadaje jej sensoryczną gorycz.

Kawa arabica – właściwości

Kawa to napój o właściwościach prozdrowotnych. Aby je uzyskać należy pić kawę w ilościach umiarkowanych, czyli około 2 – 3 filiżanek dziennie. Przy takim spożyciu kawa – wbrew obiegowej opinii – jest bezpieczna dla zdrowia, nie zmniejsza gęstości mineralnej kości i nie sprzyja chorobom sercowo-naczyniowym. Wręcz przeciwnie, regularnie spożywana może poprawić kondycję fizyczną i psychiczną, zdolności poznawcze, metabolizm i trawienie.

W kawie poza kofeiną obecne są także kwasy chlorogenowe (CGA), należące do grupy polifenoli. Dzięki nim napar z ziaren kawy działa ochronnie przeciwko cukrzycy typu 2 i schorzeniom sercowo-naczyniowym. Regularne picie kawy pozwala uniknąć rozwoju tych chorób, a także choroby Parkinsona i choroby Alzheimera. Co więcej, wyniki badań wskazują, iż kawa może:

• podnosić metabolizm oraz liczebność bakterii ochronnych z rodzaju Bifidobacterium spp.
• poprawiać metabolizm glukozy,
• zmniejszać odpowiedź na insulinę,
• działać przeciwutleniająco,
• poprawiać dystrybucję składników mineralnych,
• działać antynowotworowo,
• hamować powstawanie blaszki miażdżycowej,
• działać przeciwzapalnie i przeciwbakteryjne,
• spowalniać rozkład witaminy C w organizmie,
• wiązać metale ciężkie,
• zmniejszać ryzyko nowotworu jelita grubego,
• zwiększać motorykę okrężnicy.

Kawa nie tylko pobudza, ale także działa antyoksydacyjnie. Pomaga chronić przed uszkodzeniami materiał genetyczny w komórkach. Tym samym pijąc kawę, można zmniejszyć ryzyko rozwoju nowotworów.

Za sprawą kofeiny, teofiliny i teobrominy kawa oddziałuje na centralny układ nerwowy. Przyspiesza przepływ impulsów elektrycznych w mózgu, a tym samym również procesy myślowe. Dzięki kawie można pobudzić umysł, poprawić pamięć krótkotrwałą, polepszyć koncentrację. Kawa wspomaga także odchudzanie. Przyspiesza przemiany metaboliczne, zwłaszcza spalanie tłuszczów, dlatego często pojawia się w składach preparatów ułatwiających zrzucenie zbędnych kilogramów.

Kofeina zawarta w kawie jest też przydatna w leczeniu alergii i astmy. Obniża bowiem stężenie histaminy, a także rozszerza oskrzela, zmniejszając częstość i nasilenie ataków duszności. Zastosowanie znajduje również w pielęgnacji skóry, ponieważ jest źródłem antyoksydantów, które działają odmładzająco.

Ile kofeiny zawiera kawa arabica?

Kawa arabika zawiera mniejszą ilość kofeiny niż robusta. W filiżance espresso na bazie arabiki mieści się od 60 do 90 mg kofeiny. Warto pamiętać przy tym, że za leczniczą dawkę uznaje się 200 mg kofeiny dziennie. To zatem wspomniane 2 – 3 espresso na dzień. Kofeina odpowiada za właściwości pobudzające naparu. Jest też składnikiem leków przeciwbólowych czy przeciwmigrenowych. Przyjmowana w odpowiedniej ilości działa korzystnie na organizm, zatem nie należy obawiać się sięgania po filiżankę kawy nawet kilka razy dziennie.

Czy kawa arabica jest zdrowa?

Jak zostało wspomniane, pod warunkiem spożycia w odpowiedniej ilości, kawa arabica ma korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Oddziałuje pozytywnie na układ nerwowy, a także chroni przed wieloma chorobami cywilizacyjnymi. Jest to naturalny środek o działaniu pobudzającym i poprawiającym koncentrację. Nie bez powodu wyciągi z kawy trafiają również do składów leków i suplementów diety. Spożywana rozważnie kawa z ziaren arabiki przynosi wiele korzyści między innymi alergikom, astmatykom czy osobom odchudzającym się.

Kawa arabica – wyjątkowy smak

Dobrej jakości kawa arabika jest kawą złożoną w smaku. Przygotowany z niej napar nie powinien być gorzki. Kawa w zależności od miejsca uprawy, sposobu obróbki, palenia czy parzenia, może uwalniać takie nuty smakowe jak orzechy, czekolada, kwiaty, owoce. Jest też delikatnie słodka, delikatna, wolna od goryczki charakterystycznej dla mocnej w smaku robusty.

Jak parzyć kawę arabica?

Arabikę można parzyć na wiele sposobów, w tym metodą przelewową (przez filtr) lub w ekspresie ciśnieniowym. Kawa parzona w ekspresie powinna być drobno zmielona i mocno ubita. Parzy się ją w temperaturze około 90 stopni, nigdy w 100 stopniach. Jeśli kawa jest parzona dripem (z filtrem), warto pamiętać o etapie preinfuzji, czyli otwarcia ziaren i wydobycia ich aromatu. W tym celu należy zalać kawę niewielką ilością wody na 30 sekund, a dopiero później dolewać porcjami resztę wody.

Kawa arabica w ciąży

Kawa w ciąży jest napojem dozwolonym, ale musi zostać ograniczona do ilości 2 filiżanek dziennie, czyli maksymalnie 200 mg kofeiny. Ciężarne powinny wybierać dla siebie kawę odmiany arabica, ponieważ zawiera ona mniejsze ilości kofeiny. Warto wspomnieć także o możliwości zakupu kawy arabiki bezkofeinowej.

Kawa arabica – przeciwwskazania

Ze względu na zawartość kofeiny, garbników i innych substancji kawy nie wolno łączyć z takimi produktami jak:

• preparaty magnezu i wapnia,
• antybiotyki,
• leki przeciwgrzybicze,
• preparaty z żelazem,
• leki przeciwbólowe,
• środki antykoncepcyjne,
• neuroleptyki.

Kawa nie jest polecana również przy chorobie refluksowej przełyku oraz przy wrzodach żołądka.